De strijd verplaatst…

Reeds eerder geplaatst op 12 april 2014


Sinds mensenheugenis is er strijd en oorlog geweest. Oorlogen tussen krijgsheren en oorlogen tussen naties. En altijd was dit strijd die werd uitgevoerd door mensen; strijd van man tot man en later strijd op steeds grotere afstand van elkaar. De tegenstanders kennen elkaar niet, ook al hebben ze wel een voorstelling van wie `de vijand´ is. Op één of andere manier lijkt het gemakkelijker te zijn om in strijd te blijven, wanneer je je tegenstander niet kent. Zodra de strijd zich echter naar binnen verplaatst, zoals dat bij sommigen zich in de vorm van post traumatische stress voordoet, lijkt de strijd een strijd zonder einde te zijn geworden. De onbekende tegenstander lijkt zeer nabij, en tegelijkertijd onverslaanbaar.

Tussen Scylla en Charybdis

In de Odyssee verhaalt Homerus over de lotgevallen van Odysseus die, terugkerend van de Trojaanse oorlog, op talloze manieren op de proef wordt gesteld.

Als ik de terugkeer van Odysseus naar huis beschouw als symbolische reis voor de moeilijkheden die een mens in het leven kan tegenkomen, die hem uiteindelijk de mogelijkheid geven een vollediger mens te worden, dan is de beproeving van Scylla en Charybdis hét voorbeeld van één van de zwaarste beproevingen: het moeten kiezen uit twee kwaden.

Het barre land

Begin december is de tijd waarin de aarde zich voorbereidt op de winter, maar eigenlijk nog veel meer op de periode die daarna komt: het voorjaar. Iedere keer wanneer ik me daarvan bewust word, merk ik hoe veel ruimte het geeft om aandacht te geven aan de winter in de context van het komende voorjaar. Alles wat er dan aan verlies en vergankelijks in de winter gebeurt, krijgt in het licht van het voorjaar een andere betekenis. De blaadjes vallen van de bomen om plaats te maken voor de nieuwe, de zaden die in de grond vallen vergaan om zich te transformeren tot nieuwe planten, de kou brengt de natuur tot een vertraging waarin het nieuwe leven zich kan voorbereiden op de groei.

Penelope: a waiting army´s wife?

Deze blog schrijf ik voor hen die net als Penelope, de vrouw van Odysseus, thuis bleven toen de held op reis ging. Voor hen die niet meegingen, maar wachtten op de terugkeer van hun held.  Ik schrijf om hen mee te nemen in het verhaal over het wachten en de betekenis die in dit wachten ligt besloten. En vooral over het wachten dat niet kan bestaan zonder degene op wie gewacht wordt. Ik schrijf dus eigenlijk over de verbondenheid in het wachten.

Maakt PTSS deel uit van jouw leven?

Deze blog is vooral geschreven voor hen die zelf geen PTSS hebben. Als er al duizenden mensen met PTSS in Nederland zijn, dan is het aantal mensen die met PTSS te maken hebben in hun omgeving het veelvoud daarvan.  Elk van hen heeft een eigen en individuele relatie met de persoon die PTSS heeft; als ouder, verzorger, kind, broer, zus, vriend, vriendin, collega, werkgever, buurman, familielid, huisarts, therapeut, psychiater, en ga zo maar door. In veel gevallen hebben deze mensen niets of weinig te maken met de situatie waarin de traumatische ervaring heeft plaatsgevonden, maar bestond de relatie met de persoon al wel veel langer. In misschien wel evenveel situaties is er sprake van een secundaire betrokkenheid omdat het eigen beroep de context vormt voor de traumatische ervaring.

Ik schrijf in deze blog niet voor de mensen die een primaire betrokkenheid hebben als dader of veroorzaker van geweld of misbruik of ongeluk. Wellicht dat ik een keer zo ver kom, maar zo ver is het nog niet. Hoewel ik niet uitsluit dat de boodschap in deze blog vooral hen zal raken, en met enige kans zelfs zal raken in hun hart. En dan is mijn doel bereikt, zoals aan het eind van dit verhaal zal blijken.

Voorbij PTSS

Hoe kom je af van PTSS?  Dat was de vraag van een lezer naar aanleiding van mijn vorige blog. Mijn antwoord luidde `het hangt er vanaf hoe je er naar kijkt´. Dat antwoord heeft toelichting nodig die ik hier, op deze plek, graag wil geven.

Inmiddels is alles wat er te zeggen valt over PTSS misschien al wel een keer gezegd. Er zijn vele voorbeelden van uitgebreide en diepgaande onderzoeken die vooral veel materiaal verzamelen om met behulp van het statistisch gemiddelde oorzaak en gevolg te verbinden tot een behandelbaar verschijnsel.

Ik kan echter PTSS zoals die door militairen na uitzending wordt beleefd, in veel gevallen maar op één manier duiden, namelijk als het gevolg van een fundamentele beschadiging van de veilige bestaansgrond van de ziel.

TE ERG OM TE VERGETEN, EN TE ERG OM ZICH TE HERINNEREN

In zo´n paradoxale situatie als door de titel wordt weergegeven, komen mensen soms terecht die iets ingrijpends en verbijsterends hebben meegemaakt. Dit kan op vele manieren zijn gebeurd. Wie het niet heeft meegemaakt, kan slechts proberen zich een voorstelling te maken van het onvoorstelbare. Tegelijkertijd hoeft de gebeurtenis niet perse te voldoen aan het `onvoorstelbare´. Het kan een simpele beleving zijn, een klein moment, op een onverwachte plaats, zoals van de soldaat die een trauma opliep toen hij even een blik opving in de ogen van een moeder die een kind in haar armen hield.