woensdag 16 januari 2013

PSYCHOSYNTHESE ALS HELENDE BEGELEIDING

Scherven

Wie kent niet de ervaring iets moois te hebben, om vervolgens te ervaren dit weer kwijt te kunnen raken? Stel je voor je hebt een cadeau gekregen, een prachtige glazen schaal. Je houdt de schaal in je handen en bewondert de lichtval. Je vangt de prachtige weerkaatsingen van het licht door hem heen en weer te bewegen. En dan opeens… iemand stoot onverwacht tegen je arm, je schrikt, je grijpt ...en je laat de schaal los, hij valt. Duizenden scherven liggen voor je voeten.

Als je zoiets hebt meegemaakt herinner je  je dit moment waarschijnlijk heel goed. De emoties van schrik, verdriet of boosheid komen met de herinnering weer boven. Je herinnert je weer wat je op dat moment deed of zei. De één die verbaasd uitroept `hoe kan dat nou?´ of de ander die kwaad wordt, soms meer op zich zelf dan op de ander. De één die snel de scherven wil opruimen, de ander die eerst de emoties wil uiten en huilt of raast en tiert. En ook zijn er de mensen die de gebeurtenis meteen willen vergeten door te zeggen dat het maar een schaal is, of mensen die een bezwerende opmerking maken zoals `scherven brengen geluk ´. 
Het sterkst blijft meestal de herinnering aan het mooie dat er was; en er komt een nieuw besef voor in de plaats: dat er voortaan iets ontbreekt. Gevoelens van spijt, teleurstelling, schuld en misschien verlangen om het opnieuw te bezitten nemen na verloop van tijd de overhand. 

Synthese als mensbeeld en visie

In 1933 schreef Roberto Assagioli een artikel dat hij later zou gebruiken als eerste hoofdstuk voor zijn boek Psychosynthese. Assagioli legt in dit hoofdstuk uit wat hij verstaat onder `synthese´.  Hij verwijst naar de psychoanalytici van zijn tijd die het woord synthese  gebruikten op een manier die lijkt op hen die betreuren dat de schaal is gebroken en die het liefst de toestand van vóór het breken zouden willen herstellen. Assagioli verwijst ook naar de analytische psychologie van Jung, een zienswijze die lijkt op hen die uithuilen om de gebroken schaal en vervolgens de scherven opruimen en op de daarvoor bestemde plaats weggooien. In de opvatting van Assagioli zelf is psychosynthese een samenvoeging van deze beide visies én voegt het iets toe. In de vergelijking met de gebroken schaal komt de zienswijze van Psychosynthese het meest overeen met dat van hen die zich het beeld van de schaal weten te herinneren, de scherven verzamelen om ze vervolgens weer samen te voegen tot iets nieuws. 

Hier gaat de vergelijking verder…


En dan zijn er de enkelingen die de duizenden scherven verzamelen om met engelengeduld, en soms met de hulp van anderen, stukje bij beetje de schaal weer tot een geheel te lijmen. Zij laten zich leiden door het beeld van het licht dat door de schaal werd opgevangen; een beeld dat, hoe kortstondig het ook bestond, nog scherp op hun netvlies staat. Hen deert het niet dat de barstjes zichtbaar zijn, in tegendeel, hun innerlijk oog ziet de barstjes die het juist mogelijk maken het licht weer naar  binnen te laten  schijnen. 

Helende synthese

Psychosynthese aanvaardt de omstandigheden, hoe pijnlijk ze ook zijn, en integreert ze als een verrijking in een nieuw geheel. Dit betekent niet dat er geen verdriet meer is, of dat de herinnering aan de scherven verloren is, noch dat de herinnering aan de fonkelnieuwe schaal is verdwenen. Psychosynthese helpt om de scherven, de delen, samen te voegen op een manier die recht doet aan de herinnering van de oorspronkelijke schaal, aan de scherven én aan het nieuwe geheel waarin de barsten dienen om het licht opnieuw naar binnen te laten schijnen. 

Duizenden scherven liggen voor je. Het is een ogenschijnlijk wanordelijke verzameling van grote en kleine scherfjes. Je ziet geen samenhang en je weet niet waar je moet beginnen. Uiteindelijk pak je een stukje, op goed geluk omdat het niet meer lijkt uit te maken waar je begint. En zo heb je de eerste stap gezet. 
Je onderzoekt het stukje; misschien ga je met de tip van je vinger voorzichtig langs de scherpe kantjes. Je laat de vorm tot je doordringen en langzamerhand ontdek je een paar eigenschappen die het scherfje een beetje uniek maken. En je gaat zoeken naar een scherfje wat hierbij aansluit, een scherfje dat precies die zelfde eigenschappen bezit maar dan in tegengestelde vorm.  Je neemt heel wat scherfjes in je hand om te proberen of het past, maar er is maar één scherfje dat precies past. Zodra je dat gevonden hebt, gaat er een schokje van vreugde door je heen.  De twee stukjes worden samengevoegd en er begint zich iets te openbaren van de oorspronkelijke vorm van de schaal; een lichte buiging verwijst al naar de vorm die zich uiteindelijk wil laten zien. En het spel van aftasten, vergelijken, passen, vinden en samenvoegen wordt herhaald. Langzamerhand, naarmate dit spel vordert, ervaar je dat je bedrevenheid toeneemt. Je ogen lijken sneller de juiste stukjes te ontdekken, en je vingers lijken een nieuwe tastzin te ontwikkelen zodat ze soms nog sneller dan je ogen de stukjes kunnen opsporen. 

Psychosynthese en de kunst van het volharden

Het lijkt een open deur te zijn om te stellen dat dankzij de scherven er weer een geheel kan ontstaan. En toch zit hierin de essentie van een leven vol schijnbare tegenstellingen vervat. Psychosynthese aanvaardt dat de staat van heel-zijn bestaat bij het beeld van de schaal in al zijn pracht én bij het beeld van de gebroken schaal. Sámen vormen zij de essentiële kwaliteit van de schaal. Juist daar waar het gemis en het verlangen het sterkst zijn, kan de mens besluiten om te blijven streven naar de heelheid. Roberto Assagioli, grondlegger van Psychosynthese zegt dat zo de wil van de mens in werking treedt.
In zijn boek `Over de wil´ schrijft hij: 
`Op een bepaald moment, misschien tijdens een crisis, heeft men een levendige en ondubbelzinnige innerlijke ervaring van zijn werkelijkheid en aard. Wanneer gevaar ons dreigt te verlammen, komt er plotseling vanuit de geheimzinnige diepten van ons wezen een niet-vermoede kracht naar boven die ons in staat stelt om aan de rand van de afgrond te staan en te volharden in ons streven.´

Psychosynthese en crisis

De gebroken schaal staat in feite voor de crisis in een mensenleven. Het woord `crisis´ komt van het Griekse woord dat onder meer `oordeel´of `antwoord´ betekent. Het werd gebruikt in de context van verhalen waarin zich gebeurtenissen voor deden die later een keerpunt in iemands leven zouden betekenen. De crisis markeerde de scheidslijn tussen het leven vóór en het leven ná dit keerpunt . We kennen deze betekenis in het Nederlands wanneer we spreken van de crisis van een ziekte of koortsaanval. De crisis luidt dan in feite de potentiële fase van genezing in, van het weer heel worden.
Wanneer deze oude betekenis van het woord crisis werkelijk wordt begrepen, wordt de beleving en ervaring van een crisis in je leven anders. Kennelijk is de crisis, de gebroken schaal, de enige manier waarop we die mysterieuze kracht in onszelf toe kunnen laten die maakt dat we weer heel willen worden. 

Helende begeleiding

De meeste mensen die op zoek zijn naar een therapeut willen een oplossing voor hun pijn of verdriet, een uitweg uit hun crisis. Psychosynthese begeleiding gaat samen met hen op zoek naar het beeld van de schaal met de barstjes. Stukje bij beetje wordt er iedere sessie een deel of een scherfje aan dit beeld toegevoegd. Langzaamaan ontstaat er een beeld van een nieuwe schaal, een rijper beeld dat zowel de oude pracht als de nieuwe schoonheid verenigt.  De cliënt begint dit beeld in zichzelf te herkennen en te zien als een beeld van iets dat hij of zij al lang kent. Het spel van aftasten, vergelijken, passen en samenvoegen wordt voortgezet. 



Zoals ik hiervoor al schreef: psychosynthese aanvaardt de omstandigheden, hoe pijnlijk ze ook zijn, en integreert ze als een verrijking in een nieuw geheel. Dit betekent niet dat er geen verdriet meer is, of dat de herinnering aan de scherven verloren is, noch dat de herinnering aan de fonkelnieuwe schaal is verdwenen. Psychosynthese helpt om de scherven, de delen, samen te voegen op een manier die recht doet aan de herinnering van de oorspronkelijke schaal, aan de scherven,  én aan het nieuwe geheel waarin de barstjes dienen om het licht opnieuw naar binnen te laten schijnen. 


2 opmerkingen:

Brianna zei

Interessant zeg! Ik had hier nog nooit van gehoord.

Evenwicht zei

Je hebt gelijk een mooie keuze gemaakt Brianna. Fijn om te horen dat het je iets nieuws laat zien! Hartelijke groet, Janna